Những điều dưỡng lặng thầm chăm sóc bệnh nhân COVID-19

​

     Trong đó phải kể những người điều dưỡng ngày đêm tận tụy, gác lại những niềm riêng, xa gia đình để tập trung chăm sóc cho bệnh nhân COVID-19.

Vượt qua áp lực, ám ảnh  

     Những ngày cuối tháng 7-2021, khi Bệnh viện ĐK Thống Nhất lập Khu hồi sức tích cực điều trị COVID-19 (sau này Bộ Y tế quyết định thành lập Trung tâm Hồi sức tích cực người bệnh COVID-19 do Bệnh viện Phổi Trung ương phụ trách), điều dưỡng Trần Thị Kim Thoa thuộc Khoa Hồi sức tích cực chống độc Bệnh viện ĐK Thống Nhất và các y, bác sĩ, điều dưỡng ở khoa cùng với một số khoa, phòng khác đã tham gia nhận nhiệm vụ chăm sóc điều trị cho bệnh nhân. 

     Mặc dù đã có không ít kinh nghiệm trong chăm sóc bệnh nhân nặng sau gần 10 năm gắn bó tại Khoa hồi sức tích cực chống độc, nhưng lần này với điều dưỡng Kim Thoa cũng như các đồng nghiệp đây thực sự là cuộc chiến gam go, khốc liệt. Bởi hàng ngày lượng bệnh nhân nặng nhập viện tăng cao, hơn nữa diễn tiến sức khỏe của bệnh nhân rất phức tạp, có những bệnh nhân rơi vào tình trạng nguy kịch rất nhanh, thậm chí tử vong. 

     “Có những trường hợp bệnh nhân buổi sáng còn tỉnh táo, đến chiều đã rơi vào tình trạng nguy kịch, thậm chí tử vong. Điều chúng tôi đau lòng nhất là mặc dù cả một chặng đường cả đội đã cố gắng hết sức nhưng cuối cùng cũng không giúp gì thêm được. Có ngày chứng kiến 5-6 bệnh nhân tử vong, có ngày nhiều hơn khiến ai cũng xót xa, không cầm được nước mắt”,- chị Thoa kể lại.

     Còn anh Vũ Ngọc Cương, Điều dưỡng trưởng Khoa hồi sức tích cực COVID-19, Bệnh viện ĐK Đồng Nai nhớ lại, ban đầu nhận nhiệm vụ điều trị COVID-19 tâm lý của nhân viên y tế ai cũng lo sợ nhiễm bệnh, vì đây là bệnh mới với tốc độ lây lan nhanh, kinh nghiệm điều trị chưa có. Ngoài ra, việc mặc đồ bảo hộ 4 cấp, đeo khẩu trang N95 trong suốt thời gian dài khiến y, bác sĩ mất nước, mất điện giải và thực hiện các thao tác trong điều trị, chăm sóc cũng khó khăn. 

    “11 năm công tác tại Khoa Hồi sức tích cực chống độc, dù đã chứng kiến nhiều bệnh nhân tử vong, nhưng khi chứng kiến những bệnh nhân COVID-19 khiến tôi thật sự đau lòng, bệnh nhân diễn tiến rất nhanh khiến chúng tôi không kịp trở tay. Số lượng người chết nhiều, họ ra đi trong im lặng, không có người thân bên cạnh càng khiến chúng tôi ám ảnh, xót xa”,- điều dưỡng Cương chia sẻ.

Gạt niềm riêng, nỗ lực chăm sóc tốt cho bệnh nhân 

     Tính đến thời điểm này là hơn 4 tháng chị Thoa cùng các đồng nghiệp xa gia đình trực tiếp chăm sóc các bệnh nhân. Chị kể, thời gian đầu chị phải nhờ cậu đến ở và chăm sóc cho 2 con, vì chồng chị là quân nhân cũng không được về. Thời gian sau này, khi tỉnh trở lại trạng thái “bình thường mới”, các con của chị tự ở nhà học online và mẹ con chị chỉ gặp nhau qua điện thoại. Dẫu lắm lúc bùi ngùi, nhưng chị Thoa luôn tự nhủ mình phải cố gắng để giúp đỡ bệnh nhân. 

    Theo điều dưỡng Thoa, đa số bệnh nhân điều trị tại Trung tâm Hồi sức tích cực người bệnh COVID-19 ngoài nhiễm COVID-19 đã làm họ giảm sức đề kháng, thì họ còn mắc nhiều bệnh lý nền nên dễ biến chứng nặng, do đó khi chăm sóc cho bệnh nhân đòi hỏi phải cẩn thận và tỉ mỉ hơn. Những bệnh nhân nhiễm COVID-19 thường bị tấn công vào hệ hô hấp cho nên khi họ chưa phải can thiệp xâm nhập thì họ tập trung vào thở, vì vậy việc ăn uống cũng sẽ khó khăn hơn. Các điều dưỡng sẽ hỗ trợ cho người bệnh ăn cơm, cháo, sữa. Còn với những bệnh nhân đã bị suy hô hấp, không còn khả năng nuốt thì lúc đó phải đặt ống thông dạ dày để nuôi ăn.  

     “Chăm sóc cho bệnh COVID-19 khác bệnh nhân bình thường vì họ không có người thân bên cạnh hoặc vào thăm hỏi. Khi họ bị bệnh, tâm lý họ càng lo sợ và mong được gặp gia đình. Lúc đó chúng tôi càng phải động viên an ủi để họ cố gắng và an tâm chữa bệnh. Có những bệnh nhân nặng nhờ được chăm sóc, điều trị tích cực, họ đã vượt qua “cửa tử”, bình phục một cách ngoạn mục khiến ai cũng vui. Như trường hợp sản phụ 19 tuổi cai ECMO thành công, hay trường hợp bệnh nhân trên 60 tuổi, bị suy hô hấp nặng, phải đặt Nội khí quản thở máy, sau một thời gian điều trị bà đã tỉnh và đã rút ống thở, ai cũng vui mừng”,- chị Thoa vui mừng kể lại. 

    Điều dưỡng Vũ Ngọc Cương cũng cho hay, ngoài việc thực hiện các y lệnh của bác sĩ, cho bệnh nhân uống thuốc, truyền dịch, tham gia các quy trình cấp cứu, đặt máy thở, lọc máu…cùng với bác sĩ, thì các công việc cho bệnh nhân ăn, lau rửa, gội đầu, vệ sinh, thay bỉm... đều do điều dưỡng thực hiện. Đây đều là các tiếp xúc gần, nguy cơ lây nhiễm chéo vi rút từ bệnh nhân rất lớn. Với những bệnh nhân nặng, các điều dưỡng còn phải thường xuyên theo dõi sức khỏe, các chỉ số huyết áp, máu, nhịp tim... để kịp thời thông báo cho bác sĩ khi có các chuyển biến khác lạ.

    Ngoài ra nhiều bệnh nhân còn tỉnh táo nhưng tâm trạng bất an, lo lắng nên ngoài việc thuốc thang, nhân viên y tế còn hỗ trợ, động viên tinh thần để bệnh nhân có thêm niềm tin vượt qua bệnh tật.

    “Nhiều bệnh nhân họ còn tỉnh táo nhưng luôn lo sợ, nhất là khi chứng kiến những bệnh nhân khác tử vong. Do vậy chúng tôi ngoài việc theo dõi sức khỏe, thuốc thang, dinh dưỡng cho bệnh nhân còn phải trấn an tinh thần cho họ. Vì trong điều trị COVID-19 tinh thần cũng quan trọng không kém” - điều dưỡng Cương cho hay.  

    Trưởng phòng Điều dưỡng Bệnh viện ĐK Thống Nhất Nguyễn Đỗ Thị Ngân Trang cho biết, hiện nay trung bình mỗi ngày số lượng bệnh nhân điều trị tại Trung tâm Hồi sức tích cực người bệnh COVID-19 từ 110 – 130 bệnh nhân, đa số những bệnh nhân vào Trung tâm đều trong tình trạng nặng, nguy kịch hoặc có bệnh nền phức tạp. Nhiều bệnh nhân phải thở máy, hỗ trợ lọc máu, một số ca thở oxy liều cao, số ít thở oxy qua mặt nạ. 

    Do tình trạng bệnh nhân đều từ nặng đến nguy kịch, cần phải chăm sóc toàn diện nên mọi công việc chăm sóc bệnh nhân đều dồn vào đôi tay của các điều dưỡng. Từ việc thực hiện y lệnh của bác sĩ, cho bệnh nhân dùng thuốc, thay băng vết loét, vết thương, hút đờm dãi, hướng dẫn, động viên bệnh nhân cố gắng tập thở, hỗ trợ bệnh nhân ăn uống, vệ sinh. Họ đi lại như “con thoi” giữa các giường bệnh để thường xuyên theo dõi các chỉ số sinh tồn bệnh nhân, thấy bất thường báo ngay bác sĩ cùng xử trí kịp thời. 

    “Thời gian chăm sóc bệnh nhân COVID-19 trong Trung tâm Hồi sức tích cực người bệnh COVID-19 gấp 5 lần so với bệnh nhân nằm điều trị ở Khoa Hồi sức tích cực chống độc. Với số lượng bệnh nhân quá tải, nhân lực điều dưỡng rất thiếu (mỗi ca trực chỉ có 23 điều dưỡng). Cộng thêm nỗi nhớ nhà, nhớ gia đình, đã có vài trường hợp điều dưỡng bị stress tâm lý. Ngoài ra trong quá trình chăm sóc bệnh nhân có nhiều điều dưỡng đã bị nhiễm COVID-19, theo nguyên tắc các bạn đó sẽ được ra ngoài để theo dõi và điều trị. Nhưng với tinh thần “Khi nào hết dịch mới về” và hiểu tình hình thiếu nhân lực nên các bạn thường tình nguyện xin ở lại để tiếp tục chăm sóc bệnh nhân và hỗ trợ đồng nghiệp”- điều dưỡng Ngân Trang cho biết thêm.

Gia Nhi